ԵՐԵՎԱՆ, ՄԱՅԻՍԻ 27, 24News
Հայաստանի կառավարության նախաձեռնած «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը գովելի նախաձեռնություն է․ այն կարող է ընդունելի և կառուցողական այլընտրանք ծառայել ավելի վիճելի առաջարկներին, ինչպիսին է, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը», քանի որ ունի տարածաշրջանային կայունության, տնտեսական զարգացման և մշակութային փոխանակումների ամրապնդման ներուժ, որոնք վճռորոշ են Հարավային Կովկասի երկարաժամկետ խաղաղության և բարգավաճման համար:
«Արմենպրես»-ին տված հարցազրույցում այս մասին ասաց Իսպանիայի Կոնգրեսի պատգամավոր Ջոն Ինյարիտուն՝ խոսելով Հարավային Կովկասում հաղորդակցության ուղիների հնարավոր ապաշրջափակման, դրա վերաբերյալ հայկական կողմից հնչող առաջարկների, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սկիզբ առած սահմանազատման գործընթացի, ինչպես նաև Հայաստանի ու Եվրոպական Միության միջև վերջին շրջանում ակտիվացած հարաբերությունների մասին։
-Վերջին տարիներին շատ է խոսվում Հարավային Կովկասում տարածաշրջանային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման անհրաժեշտության մասին։ Ադրբեջանը Հայաստանից պահանջում է այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքը»՝ միաժամանակ սպառնալով ստանալ այն ուժով։ Ինչպե՞ս կգնահատեք Ադրբեջանի նման ագրեսիվ և չպատճառաբանված պահվածքը։
Պատմականորեն տարածաշրջանում միակ ճանաչված միջանցքը եղել է Լաչինի միջանցքը, որը ստեղծվել է Հայաստանը Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) հետ կապելու համար։ Լաչինի միջանցքը Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև 2020 թվականի նոյեմբերին ստորագրված համաձայնագրերի մի մասն էր, որի նպատակն էր ապահովել անվտանգ անցում և կանխել Արցախում հայ բնակչության մեկուսացումը։ Սակայն դրանից հետո Ադրբեջանի գործողությունները ցույց են տվել այդ պայմանավորվածությունների բացահայտ անտեսումը:
Լաչինի միջանցքի շրջափակումը, որը հանգեցրել է զգալի հումանիտար ճգնաժամերի, ներառյալ կանանց, ծերերի և երեխաների սովամահությունը, Արցախից հայերի բռնի արտագաղթը, էթնիկ զտումների և պատերազմական հանցագործությունների ձև է։ Սա բացահայտում է ադրբեջանական վարչակարգի սառնասիրտ մոտեցումը, որն է ուժի և տառապանքի միջոցով իր կամքը պարտադրելը, ոչ թե բանակցությունների և դիվանագիտության միջոցով խնդիրները կարգավորելը։
Ադրբեջանի կողմից «Զանգեզուրի միջանցք» տերմինի հորինումն ու պարտադրումը արհեստական է, որի նպատակն է պատրվակ ստեղծել հետագա տարածքային հավակնությունների և էքսպանսիոնիստական նկրտումների համար։ Այս մարտավարությունը խաթարում է տարածաշրջանային կայունությունը և խաղաղության ջանքերը, և միջազգային հանրության համար կարևոր է ճանաչել և դատապարտել նման պահվածքը:
-Ի պատասխան ադրբեջանական կողմի այս պնդումների՝ անցյալ տարի Հայաստանի կառավարությունը նախաձեռնեց «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը։ Ի՞նչ կարծիք ունեք այս նախաձեռնության վերաբերյալ։
Հայաստանի կառավարության նախաձեռնած «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը գովելի նախաձեռնություն է, որն ուղղված է կովկասյան տարածաշրջանի երկրների միջև կապի և համագործակցության խթանմանը։ Այս նախագիծն ունի տարածաշրջանային կայունության, տնտեսական զարգացման և մշակութային փոխանակումների ամրապնդման ներուժ, որոնք վճռորոշ են Հարավային Կովկասի երկարաժամկետ խաղաղության և բարգավաճման համար:
«Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը կարող է ընդունելի և կառուցողական այլընտրանք ծառայել ավելի վիճելի առաջարկներին, ինչպիսին է, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը»։ Կարևորելով համագործակցությունն ու փոխկապակցվածությունն առանց հարկադիր տարածքային պահանջների՝ նախագիծը համահունչ է միջազգային նորմերին և նպաստում է տարածաշրջանային զարգացման ավելի ընդգրկուն մոտեցմանը:
Այնուամենայնիվ, նման նախաձեռնության հաջողությունը կախված է մասնակից պետությունների ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության փոխադարձ հարգանքից: Ցավոք սրտի, Հայաստանն այս առումով բախվում է զգալի մարտահրավերների, մասնավորապես, իր հարևանների՝ Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից, որոնց ծավալապաշտական նպատակներն ու ագրեսիվ քաղաքականությունը խաթարում են խաղաղ համագործակցության ոգին։
Վրաստանը մնում է բացառություն՝ ընդհանուր առմամբ պահպանելով ավելի չեզոք և համագործակցային դիրքորոշում տարածաշրջանային հարցերում։
Որպեսզի այն հաջողվի, բոլոր մասնակից երկրները պետք է հավատարիմ մնան հարգանքի, ինքնիշխանության և չհարձակման սկզբունքներին: Առանց այս հիմնարար պարտավորությունների, խաղաղ և փոխկապակցված Կովկասի տեսլականը կարող է անհասանելի մնալ:
Առավել մանրամասն՝ սկզբնաղբյուր կայքում։
--00—ԼՀ